Trwa kampania społeczna „Proaktywni 60+ bez barier” w ramach projektu pt. „Senior 60+ bez barier – samoorganizacja seniorów na rzecz dostępności” sfinansowanego z Programu wieloletniego na rzecz Osób Starszych „Aktywni+” na lata 2021-2025. Oferta zadania jest realizowana przez Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych.

Prawdziwym liderem przyszłości jest ten – kto widzi więcej niż inni. Patrzy dalej oraz dostrzega rzeczy – zanim inni je zobaczą. Wobec nowych wyzwań związanych z potrzebą zapewnienia osobom starszym przyjaznej i dostępnej przestrzeni miejskiej – istnieje potrzeba wykreowania lokalnych rzeczników interesów tej grupy społecznej. Jest to tym bardziej istotne, że w przypadku osób po 60. roku życia naturalny proces wymiany pokoleniowej jest utrudniony. Jednak jeżeli zostaną stworzone odpowiednie warunki, to pojawią się nowi liderzy, którzy będą inspirowali innych do działań partycypacyjnych – zgodnie z zasadą „nic o nas, bez nas”. Rola seniorów, jako liderów zmian w dostosowywaniu przestrzeni publicznych, jest niezwykle ważna, ponieważ pomagają oni tworzyć bardziej zrównoważone i włączające środowisko miejskie, z korzyścią dla całego społeczeństwa.

Jednak dla wielu osób starszych przejście na emeryturę to także okres, w którym muszą stawić czoła wyzwaniom związanym z problemami zdrowotnymi oraz potrzebą adaptacji do nowego trybu życia po zakończeniu kariery zawodowej. Na tym etapie pojawia się czas na emeryturę, ale także na zaangażowanie w życie społeczne. Pod tym względem seniorzy, ze względu na wieloletni bagaż doświadczeń życiowych, mają naturalne predyspozycje do pełnienia roli rzeczników – na zasadzie self-adwokatów. Ponadto  seniorzy dysponując w większym stopniu wolnym czasem – stanowią często niewykorzystane zasoby aktywności obywatelskiej. W tym zakresie aktywizacja seniorów może obejmować uczestnictwo w wyborach samorządowych i do rad dzielnic, jak też udział w głosowaniu nad budżetem obywatelskim. Z drugiej strony ich zaangażowanie społeczne może dotyczyć przynależności do rad senioralnych, organizacji pozarządowych, klubów seniora, grup samopomocowych i grup wsparcia.

Program rozwoju miasta przyjaznego i dostępnego dla seniorów powinien służyć poprawie jakości życia osób starszych, jak też promować aktywne starzenie się. W związku z tym samorządy powinny wdrażać zasady zarządzania partycypacyjnego, opartego na przekazywaniu mieszkańcom coraz większych uprawnień dotyczących funkcjonowania miasta. Wobec tego seniorzy powinni mieć wpływ na proces minimalizacji barier w dostępie do przestrzeni publicznej. Osoby starsze najlepiej wiedzą, jakie przeszkody codziennie napotykają w przestrzeni publicznej. Dlatego mogą skutecznie identyfikować problemy związane z dostępnością. W tym zakresie seniorzy mogą zajmować stanowiska i proponować rozwiązania dotyczące zapewnienia dostępności przestrzeni miejskiej. Pod tym względem mogą uczestniczyć w konsultacjach związanych z projektowaniem przestrzeni publicznej, doradzając, co w ich otoczeniu wymaga dostosowania, aby lepiej służyło wszystkim mieszkańcom. Mogą też brać udział w kampaniach, które zwracają uwagę na znaczenie dostępności dla wszystkich grup społecznych.

W ten sposób seniorzy, uczestnicząc w podejmowaniu decyzji bezpośrednio ich dotyczących, będą czuć się bardziej współodpowiedzialnymi za wspólną przestrzeń publiczną. Przy czym udział osób starszych w kreowaniu polityki miejskiej może przynieść wiele korzyści zarówno im samym, jak i wszystkim mieszkańcom. Tego typu działania pomogą zwiększyć zaangażowanie i aktywność społeczną osób starszych, którzy mogą stać się siłą napędową pozytywnych zmian w przestrzeni miejskiej. W tym wypadku seniorzy – jako liderzy zmian, mogą angażować młodsze pokolenia do wspólnych działań, co sprzyja budowaniu więzi międzypokoleniowych.

Przy czym naturalnym rzecznikiem interesów osób starszych wobec administracji publicznej powinny być również organizacje pozarządowe działające na rzecz seniorów oraz osób z niepełnosprawnościami. Seniorzy mogą działać wspólnie z NGO, które zajmują się tematyką dostępności, aby wzmocnić swoje głosy i mieć większy wpływ na politykę miejską. Organizacje działające na rzecz seniorów mogą pełnić rolę rzecznika interesów osób starszych, wpływając na polityki lokalne dotyczące projektowania przestrzeni publicznych.

Seniorzy wiedzą, że istnieją organizacje strażnicze zajmujące się obywatelską kontrolą działań władz publicznych. Jako osoby cieszące się autorytetem, mogą angażować się w lobbing na rzecz rozwiązań poprawiających dostępność, współpracując z organizacjami pozarządowymi. Stąd organizacje typu watchdog, powinny zacząć również specjalizować się w zakresie inwentaryzacji przestrzeni publicznej pod kątem występowania barier ograniczających dostępność. Tym bardziej, że organizacje tego typu stanowią wprawdzie niewielkie środowisko, ale bardzo kompetentne i otwarte na nowe doświadczenia. W tym zakresie połączenie sił – to początek, zaś pozostanie razem – to postęp. Natomiast wspólna praca – to sukces.

Więcej o projekcie na stronie:
www.flop.lublin.pl/senior-60-bez-barier