Trwa kampania społeczna „Senior 60+ bez barier” w ramach projektu pt. „Senior 60+ bez barier – samoorganizacja seniorów na rzecz dostępności. Edycja II” sfinansowanego z Programu wieloletniego na rzecz Osób Starszych „Aktywni+” na lata 2021-2025. Edycja 2025. Oferta zadania jest realizowana przez Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych.

Technologia AI nie zna ograniczeń związanych z wiekiem

Jeszcze do niedawna powszechnie uważano, że nowe technologie cyfrowe są domeną głównie osób młodych. Kiedy myślimy o użytkownikach sztucznej inteligencji, to najczęściej przed oczami widzimy obraz młodych ludzi – w słuchawkach przed komputerami, tabletami lub smartfonami. Jednak dzisiaj również seniorzy coraz odważniej sięgają po nowoczesne narzędzia AI, jak też korzystają z mediów społecznościowych. Obecnie komputer z dostępem do Internetu staje się dla coraz większej grupy osób starszych narzędziem do – samodzielności i kontaktu ze światem zewnętrznym. AI otwiera przed nimi kolejne drzwi do świata cyfrowego, który jeszcze do niedawna był zarezerwowany tylko dla programistów. Cyfrowy nauczyciel otwiera drzwi do klasy, ale uczeń musi przez nie wejść sam.

Tempo zachodzących zmian związanych z AI wydaje się zawrotne – liczone jest nie w latach, ale w miesiącach. Coraz więcej osób 60+ udowadnia, że cyfrowa rewolucja nie jest zarezerwowana tylko dla młodych. Wręcz przeciwnie – staje się przestrzenią, w której doświadczenie życiowe spotyka się z AI – aby wspólnie budować społeczeństwo bardziej dostępne i włączające. Ludzie renesansu z dużą wiedzą i doświadczeniem życiowym stają się niezbędnymi przewodnikami dla AI po świecie ludzi. W XXI wieku nowymi ludźmi renesansu zostaną ci, którzy nie obawiają się korzystać z AI oraz potrafią to robić mądrze. Łączą wiedzę i doświadczenie życiowe z humanistyczną wrażliwością. To oni sprawiają, że inteligentna maszyna ma szansę stać się narzędziem rozwoju, a nie zagrożeniem dla człowieka.

Pokolenie AI nie dotyczy tylko grupy osób młodych, ale obejmuje również starsze generacje. Przy czym młodsi cyfrowi tubylcy traktują korzystanie z AI – jako naturalną codzienną czynność, zaś dla seniorów – jest to często nadal narzędzie wymagające oswojenia. Seniorzy to nie tylko użytkownicy AI, ale też wnikliwi obserwatorzy codzienności. Potrafią dostrzec rzeczy, jakich na co dzień nie zauważa młodsze pokolenie. Wnoszą swoje doświadczenie życiowe, zwracając uwagę na rzeczy – które dla innych bywają często niewidoczne. To dowód, że cyfrowa transformacja może łączyć pokolenia i wzmacniać ideę miasta bez barier.

AI z ludzką twarzą – idea cyfrowego towarzysza

Technologia AI nie rozwija się w próżni. Nie rozwijamy AI dla niej samej – lecz po to, aby służyła ludziom. Ta przemiana ma wymiar nie tylko technologiczny, ale i filozoficzny. AI z ludzką twarzą stawia pytanie o to, czym jest człowieczeństwo, i jak wiele z niego można – lub powinno się – oddać w ręce coraz bardziej inteligentnych maszyn. Czy cyfrowy towarzysz może być przyjacielem? Czy może nas pocieszyć, zrozumieć, inspirować? A może jego empatia – to tylko dobrze zaprojektowana iluzja?

Nie sztuka mówić, ale sztuka słuchać. Kto pyta – ten błądzi tylko przez chwilę. Ale kto nie pyta – ten błądzi całe życie. Dlatego nie należy bać się pytać i korzystać z nowych rozwiązań technologicznych. Systemy AI uczą się komunikacji, prowadzenia rozmów, reagowania na emocje, a nawet budowania więzi. Celem nie jest już tylko efektywność, lecz bliskość i zrozumienie. Sztuczna inteligencja jest nie tylko narzędziem, ale może pełnić rolę „cyfrowego towarzysza”, który będzie z seniorem – rozmawiać, czy po prostu słuchać. We współczesnym społeczeństwie, gdzie samotność staje się jednym z największych wyzwań cywilizacyjnych, idea cyfrowego towarzysza nabiera szczególnego znaczenia. Przy czym nie musi mieć ciała człowieka, aby być obecny. Może być głosem lub tekstem – ale jeśli będzie projektowany z troską o człowieka, stanie się czymś więcej niż tylko inteligentną maszyną.

Dla osób starszych, zwłaszcza samotnych, to może stanowić wsparcie emocjonalne i sposób na utrzymanie kontaktu ze światem. To nie tylko funkcjonalność, ale i empatia technologiczna. Dobrze zaprojektowana AI potrafi rozpoznać zmianę tonu głosu, wychwycić oznaki smutku, a następnie zareagować wspierającym komunikatem. W kontekście osób starszych, z niepełnosprawnościami lub cierpiących na zaburzenia depresyjne, takie systemy mogą być realnym wsparciem w codzienności. Jednak żaden komputer nie zastąpi ciepła drugiego człowieka. Dlatego ważne jest, aby technologia AI pomagała budować relacje – a nie je zastępowała. W ten sposób dobrze zaprojektowane AI może zapewnić seniorom większe poczucie bezpieczeństwa, czy samodzielności.

Idea – AI z ludzką twarzą – jest w istocie lustrem, w którym odbija się nasze wyobrażenie o człowieczeństwie. Tworząc sztuczną inteligencję, jednocześnie tworzymy nową opowieść o nas samych – o tym, jak definiujemy empatię i jak rozumiemy bliskość w erze AI. Cyfrowy towarzysz nie musi udawać człowieka, jeżeli potrafi realnie wspierać go w rozwoju oraz w przezwyciężaniu ograniczeń, w tym budowania dostępnego świata bez barier.

Więcej o kampanii społecznej:
www.liderzydostepnosci.pl/senior-60-bez-barier/