W dniu 12 grudnia 2023 r. w Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie (WSPA) odbyła się  regionalna konferencja „Dostępne NGO = NGO bez barier”, upowszechniająca wyniki projektu realizowanego przez Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych (FLOP) pt. „Dostępne NGO na PLUS”, sfinansowanego  przez  Narodowy  Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach  Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich  NOWEFIO na lata 2021-2030. Celem projektu było wypracowanie, przetestowanie a następnie wdrożenie standardów w zakresie zapewniania przez NGO dostępności w swojej działalności. W ramach projektu powstały standardy „NGO bez barier – lubelskie standardy dostępności organizacji pozarządowych”. https://liderzydostepnosci.pl/standardy-ngo-bez-barier/

Wydarzenie było połączone z konferencją „Dostępność. Ujęcie edukacji włączającej i różnorodności. Projektowanie uniwersalne – współczesne wyzwania” zorganizowaną przez Wyższą Szkołę Przedsiębiorczości i Administracji. Natomiast wydarzeniem towarzyszącym było XI spotkanie plenarne Lubelskiego Partnerstwa na Rzecz Dostępności.

Spotkanie było tłumaczone na Polski Język Migowy (PJM) oraz transmitowane online.

Podczas konferencji przyznano nagrody laureatom konkursu dla Organizacji Pozarządowych stosujących standardy „NGO bez barier – lubelskie standardy dostępności organizacji pozarządowych”. Konkurs stanowił integralną część kampanii społecznej „Dostępne NGO = NGO bez barier”, podnoszącej świadomość i kompetencje lubelskich organizacji pozarządowych w zakresie zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

I miejsce zdobyło Stowarzyszenie Osób z Niepełnosprawnością i Ich Przyjaciół “Zbyszko” w Chełmie

za szczególny wkład i zaangażowanie w proces eliminacji barier dla osób ze szczególnymi potrzebami oraz aktywny udział w testowaniu, wdrażaniu i popularyzacji standardów „NGO bez barier – lubelskie standardy dostępności organizacji pozarządowych”

II miejsce zdobyło Centrum Wolontariatu w Kraśniku za podejmowany wysiłek w dostosowaniu swoich usług w kierunku poprawy jakości życia osób ze szczególnymi potrzebami – w oparciu o wdrażane standardy „NGO bez barier – lubelskie standardy dostępności organizacji pozarządowych”

III miejsce zdobyło Lubelskie Stowarzyszenie Alzheimerowskie za zaangażowanie w kreowanie bardziej otwartego i dostępnego środowiska dla osób ze szczególnymi potrzebami – w oparciu o wdrażane standardy „NGO bez barier – lubelskie standardy dostępności organizacji pozarządowych”

Integralna częścią konferencji była panel dyskusyjny „Dostępne NGO = NGO bez barier” moderowany przez Roberta Gostkowskiego (Centrum Doradztwa Strategicznego). Panelistami byli: adw. Andrzej Dec (Prawnik), mgr Dominika Janik-Lis (Dziekan WSPA kierunku Socjologia), Dorota Krać (Prezes Lubelskiego Okręgu Polskiego Związku Niewidomych), Wojciech Dec (Prezes Zarządu FLOP,  Maciej Knap (Ekspert ds. dostępności w Lubelskim Partnerstwie na Rzecz Dostępności), Jacek Bobruś (Prezes Stowarzyszenia Osób z Niepełnosprawnością i Ich Przyjaciół “Zbyszko”).

Obecnie konieczna jest zmiana sposobu myślenia NGO o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. NGO powinny postrzegać dostępność nie tylko jako zbiór obowiązków, ale jako istotny obszar swojej działalności oraz przejaw społecznej odpowiedzialności w myśl zasady „Prospołeczni = Dostępni”. NGO powinny dążyć do unikania tworzenia barier i pracować nad ich znoszeniem.

Dostępność to także niwelowanie barier mentalnych i panujących stereotypów wokół niepełnosprawności. W 2023 roku przypada 11. rocznica ratyfikacji przez Polskę Konwencji ONZ o prawach osób Niepełnosprawnych. Konwencja stanowi pierwszy światowy dokument prawny zmieniający podejście do niepełnosprawności poprzez położenie nacisku na prawa człowieka.

Dostępność to proces, który dotyczy nas wszystkich. Tym bardziej, że miejsca przyjazne osobom z niepełnosprawnościami są jednocześnie przyjazne seniorom, podróżnym i rodzinom z małymi dziećmi – czyli osobom w każdym wieku. Idea dostępności jest uniwersalna, stąd potrzebne jest horyzontalne włączenie jej do wszystkich polityk publicznych. Oznacza to, że dostępność nie stanowi oddzielnej polityki, ale jest integralną częścią wszystkich polityk publicznych.

Dostępność jest jak mapa drogowa, która nie ma jednej drogi i nigdy się nie kończy. Potrzebne są standardy stanowiące drogowskaz, które wyznaczą kierunek i wskażą skuteczne rozwiązania związane z wdrażaniem dostępności. W tym zakresie standardy często wyprzedzają przepisy prawne oraz mają formę zaleceń. W wielu przypadkach standardy dostępności, dedykowane NGO, będą stawiały przed nimi wymagania wyższe niż te, które wynikają z aktualnych przepisów prawnych.

Obecnie idea „NGO bez barier” staje się standardem. NGO powinny być powszechnie utożsamiane z przestrzeganiem zasad dostępności. III sektor powinien działać na rzecz eliminacji barier utrudniających zapewnienie dostępności zgodnie z zasadą „Dostępne NGO = NGO bez barier”.

Jednak, aby zacząć wymagać od NGO zaangażowania w poprawę dostępności, najpierw trzeba je do tego przygotować. Dlatego wdrażanie dostępności należy wprowadzać stopniowo – krok po kroku. Jeżeli NGO funkcjonują w niedostępnej przestrzeni – to stanowi to dla nich duże wyzwanie. NGO mogą narzekać, albo mieć wpływ na zmiany. Zamiast więc pytać – czy da się wprowadzić dostępność? Powinniśmy raczej zastanowić się – jak to zrobić?